واتسون چه چیزهایی را میسنجد؟
تعریفی که واتسون و گلیزر برای تفکر انتقادی در نظر میگیرند آمیزهای از دانش، نگرش و مهارت کاربرد آن در حیطه عمل میباشد. آنها معتقدند که این نوع تفکر، همان پردازش و ارزیابی اطلاعات قبلی با اطلاعات جدید از طریق تلفیق نتایج استدلال و فرایند حل مسئله میباشد که شامل پنج مهارت است: استنباط، شناسایی مفروضات، استنتاج، تعبیر و تفسیر و ارزشیابی استدلال منطقی.
- استنباط:نتیجهای است که فرد از پدیدههای به وقوع پیوسته به دست میآورد. مثلاً اگر چراغهای خانهای روشن باشد و از داخل خانه صدای موسیقی شنیده شود، شخص میتواند استنباط کند احتمالاً کسی در خانه است. البته این استنباط میتواند درست یا نادرست باشد؛ مثلاً ممکن است اهل خانه هنگام بیرون رفتن چراغها و رادیو را خاموش نکرده باشند! استنباط، توانایی تشخیص دادههای درست از نادرست از میان اطلاعات داده شده میباشد.
- شناسایی مفروضات: مفروض عبارتی است که از پیش در نظر گرفته میشود. وقتی میگویید من در مردادماه فارغالتحصیل خواهم شد، فرض میکنید تا مردادماه زنده خواهید بود و یا دانشکده فارغالتحصیلی شما را در مرداد اعلام خواهد کرد. شناسایی مفروضات در حقیقت توانایی تشخیص مفروضات پیشنهادی از عبارات بیانی میباشد.
- قیاس(استنتاج): تعیین این که آیا نتایج معینی، ضرورتاً از اطلاعات در عبارات یا قضایاي معینی ناشی میشوند یا نه؟! در استنتاج، پیشداوريها نباید بر قضاوت و نتیجهگیري تأثیر بگذارد؛ چرا که این پیش داوريها باعث نتیجهگیري نادرست میشود. در استنتاج توانایی تفکیک مقدمات و دادهها از نتیجه کلی حائز اهمیت است.
- تعبیر و تفسیر :توانایی پردازش اطلاعات و تعیین اعتبار آنها میباشد. در این فرایند بایستی قضاوت شود که آیا نتایج به طور منطقی از دادهها و مقدمههاي خود گرفته شده است یا خیر. بنابراین، در تعبیر و تفسیر، استنتاجی صورت نمیگیرد بلکه نتایج در دسترس ما میباشد و موضوع مهم این است که دادهها و مقدمهها مورد تجزیه وتحلیل قرار بگیرند و برآورد شود که آیا نتایج گرفته شده از آنها درست است یا نادرست.
- ارزشیابی استدلالهاي منطقی:در موارد مهم تصمیمگیري درباره انتخاب استدلالهاي قوي و ضعیف، مطلوبتر آن است که بتوانیم استدلالهاي قوي و ضعیف را تشخیص دهیم. یک استدلال منطقی وقتی قوي است که هم مهم و هم در ارتباط مستقیم با سؤال باشد و یک استدلال وقتی ضعیف است که مستقیماً در ارتباط با سؤال نباشد .
نظرات (0)