آزمون ریون

کلیاتی در مورد آزمون ریون

چارلز اسپیرمن در اوایل قرن بیستم با استفاده از روش تحلیل عاملی (پیداکردن عوامل اصلی یک متغیر از طریق بررسی میزان همبستگی میان همه فاکتورها) نظریه‎ای درمورد هوش مطرح کرد. به اعتقاد او همه انسان‌ها دارای یک هوش کلی(عامل g) هستند و بر اساس همین عامل در طیف های مختلف کندذهن تا نابغه قرار می‌گیرند. علاوه بر این عاملِ اصلی هرکس در یک حیطه خاص توانایی بیشتری(عامل s) دارد که منجر به استعدادهای گوناگون در جوامع می شود.  در سال 1938 روانشناسی به نام «جان کارلیل ریون» تصمیم گرفت آزمونی را طراحی کند که میزان این هوش کلی یا همان عامل g را ارزیابی نماید که به آزمون «ماتریس‌های پیش‌رونده ریون» (RPM) معروف شد. دلیل این نوع نامگذاری این بود که سوالات آزمون او تماما از تصویرو الگوهای هندسی تشکیل شده بود و جزو اولین آزمون های غیر کلامی به حساب می‌آمد. همچنین با بررسی های انجام‌شده، سوالات این آزمون همبستگی بالایی با مقیاس های کلامی آزمون هوش وکسلر و هوش فضایی و منطقی-ریاضی هوش‌های چندگانه گاردنر دارد که خود مؤید اهمیت بالای این آزمون می باشد.

چرا باید به این آزمون اعتماد کرد؟

وجود همبستگی بالا با دیگر آزمون‌های هوش در کنار تعداد سؤالات کمتر نسبت به آنها، کاربرد این آزمون را به‌شدت افزایش داده است. از طرفی چون این آزمون نیاز به مقدمات و پیش‌دانسته‌های خاصی ندارد و به‌راحتی انجام می‌شود می‌تواند گزینه خوبی برای سنجش هوش عمومی باشد. علاوه بر این اعتبار بالای این آزمون چه در نسخه اصلی و چه در نسخه‌های ترجمه شده باعث ایجاد اعتماد به نتایج خواهد شد.

این آزمون چه ساختاری دارد؟

همان‌طور که گفته شد در نیمه اول قرن بیستم این آزمون طراحی و در سال‌های بعد نسخه‌های تجدیدنظرشده، به‌مرور ارائه شد. اما نکته‎ای که اهمیت دارد وجود سه نسخه متفاوت از آزمون می‌باشد. با اینکه تفاوت محسوسی در شیوه ساختار سه نسخه موجود به چشم نمی‎خورد، اما هرکدام کاربرد مخصوص به خود را دارد. ساختار سؤالات در هر سه نسخه این‌گونه است که هر سؤال شامل یک تصویر ناقص از یک الگوی هندسی می‌باشد. همچنین در هر گزینه یک تصویر به‌عنوان تکه پیشنهادی که می‌تواند تصویر اصلی را کامل کند، وجود دارد. آزمودنی باید از بین گزینه‌ها تصویری را انتخاب کند که به‌درستی صورت سؤال را تکمیل می‌کند.

 ماتریس پیش‌رونده استاندارد:

اصلی‌ترین نسخه این آزمون است که شامل شصت سوال در پنج بخش می‌باشد. مانند دو نسخه دیگر سؤالات از سطح آسان شروع و به‌مرور سخت‌تر می‌شود. تمام تصاویر و سؤالات در این نسخه به‌صورت سیاه‌وسفید می‌باشد.

ماتریس پیش رونده رنگی:

این نسخه بیشتر برای کودکان از پنج تا یازده سال طراحی شده است و شامل سه بخش A، AB و B می باشد و هر بخش 12 سوال دارد. سوالات از قسمت A به B سخت‎‌تر می‎شود.

ماترس پیش‌رونده پیشرفته:

این نسخه برای تمایز بین افرادی که در سطوح متوسـط و بـالاترِ توزیـع هوشـی قرارگرفته‌اند، طراحی شده است. این فرم دو مجموعه سـؤال و دو دفترچـة جداگانـه دارد. دفترچة اول با 12 سؤال فقط برای تعیـین تفـاوت بـین افـرادی کـه دارای هوش‌های متفاوتی هستند، تهیه شده است. درحالی‌که دفترچـة دوم بلنـدتر و دارای 36 سـؤال است و یک تمایز خالص‎تر و دقیق‌تر میان افراد را نشان می‌دهد.

نهایتاً باتوجه‌به نمره‌ای که در آزمون کسب شده است، آزمودنی در یکی از هفت گروه زیر قرار می‌گیرد: